Opvangcentra voor egels zitten dit najaar flink vol. Vanwege de natte herfst en het gebrek aan voedsel redden de dieren het vaak niet in hun eentje. Dat bracht lezers op de vraag: hoe kan ik het best een egel helpen?
Door het koude en natte herfstweer raken egels doorweekt en onderkoeld, vertelde Jenny Kleve namens Egelbescherming Nederland tegen NU.nl. Ook waren er dit jaar te weinig insecten, een belangrijke voedselbron voor de egels. Al met al komen er bij opvanglocaties bijzonder veel egels binnen. Veel opvangcentra zitten vol.
Volgens Kleve helpt het om de dieren bij te voeren, bijvoorbeeld door kattenbrokjes en vers water. "Ik wil graag de egels helpen, maar bij ons zijn er ratten", schrijft een lezer maandagavond onder het artikel. "Dus kattenbrokjes moeten wij echt niet doen. Wat kunnen wij wel doen?"
Heb je ratten in je tuin, dan is bijvoeren geen goed idee, waarschuwt Kleve. Dan komen er al snel meer ratten op af en moet je uiteindelijk de verdelgingsdienst laten komen. "Dan worden niet alleen de ratten, maar ook de egels verdelgd."
Maar, zegt Kleve ook: ratten komen niet overal in Nederland voor, alleen op plekken waar water is. "In het grootste gedeelte van het land hebben mensen er geen last van." Een aanwijzing kan het vogelvoer in je tuin zijn. "Stel, je hebt een voederplek voor vogels en daar komen nooit ratten op af. Dan is het niet te verwachten dat er wél ratten op egelvoer af komen", legt Kleve uit.
Let op wankelende egels
Andere lezers willen graag extra tips om egels te helpen. Hoe kun je bijvoorbeeld zien dat een egel in nood is? "Egels zijn schemer- en nachtdieren", legt Kleve uit. "Als een egel zich overdag laat zien, dan weet je dat-ie zijn dag- en nachtritme kwijt is." Dat is dus al een aanwijzing dat het niet goed gaat. Je kunt er ook op letten of een egel wankelt of omvalt of verwondingen of verdikte poten heeft.
Specifiek gewonde of kwetsbare egels naar je tuin 'lokken' gaat niet zomaar, zegt Kleve. Met bijvoorbeeld bijvoeren kun je egels naar de tuin krijgen, en daar kúnnen egels in nood bij zitten.
En zelf een egelopvang beginnen in je achtertuin? Dat is best ingewikkeld, zegt Kleve. "Je vangt niet zomaar egels op in je vrije uurtjes." Omdat egels een beschermde diersoort zijn in Nederland, zijn er strenge wettelijke eisen aan verbonden. Zo moet je opvangcentrum een stichting of vereniging zijn en moet je een omgevingsvergunning aanvragen.
Zet een egelslaaphuis in je tuin
Wat je wat makkelijker kunt doen, is een egelslaaphuis aanschaffen. Daarmee kun je een egel een veilige, warme plek bieden om te overwinteren. Vrouwelijke egels hebben er bovendien de ruimte om hun jongen groot te brengen.
Let er wel op dat je het goede slaaphuis koopt, waarschuwt Kleve. Egelbescherming Nederland heeft getest of huisjes voldoen aan de juiste eisen. Veel commerciële egelhuizen zijn namelijk te klein of niet goed geventileerd. "Egels kunnen er hun winterplek niet maken en er kan schimmel ontstaan. Dat geeft chronische longklachten voor de egel." Bovendien zijn veel van die huisjes te klein voor moederegels om er samen met hun jongen te verblijven. Kleve: "Dat is net alsof wij in een kist moeten slapen in plaats van in een slaapkamer."
Tegels eruit, egels erin
Zo'n egelhuis is best een investering: niet iedereen heeft daar zin in. En het is ook maar de vraag hoeveel je egels er écht mee helpt, vindt Ferry van Jaarsveld van de Dierenbescherming. Volgens hem kan vooral het vergroenen van je achtertuin het verschil maken. "Veel tuinen zijn aan het vergrijzen", legt hij uit. "Tegels, kunstgras, een springkussen; zulke verstening zorgt ervoor dat een egel geen voedsel kan vinden."
Het eruit halen van tegels hoeft maar een kleine stap te zijn. De egel heeft al snel veel baat van de begroeiing die daarvoor in de plaats komt. "Mijn motto is altijd: tegels eruit, egels erin", stelt Van Jaarsveld.
Het eruit wippen van tegels en het terugplaatsen van één plantje kost maar een paar euro. En het hoeft niet meteen in het groot. "Als we nou allemaal in Nederland één vierkante meter aan tegels uit de achtertuin halen, dan hebben we met z'n allen al een groot verschil gemaakt."
